ISO 14001 Çevre Yönetim Belgesi
ISO 14001:2004 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ NEDİR?
Genel tanımlamalara ayrı ayrı bakarak ISO 14001:2004 Çevre Yönetim Sistemini(ÇYS yada İngilizce ismi ile EMS) tanımlayalım:
1.Çevre Yönetim Sistemi, organizasyonun çevresel yükümlülüklerini yerine getirmek amacıyla yürüttüğü sürekli planlanma, uygulama, gözden geçirme ve geliştirme faaliyetleri çevrimidir.
1.1.Çevresel performans, ilgili tarafların görüşlerini ve çıkarlarını dikkate almaz. Bu nedenle, iyileştirme fırsatları, sadece olumsuz çevresel etkilerin azaltılması konumundan organizasyonların faaliyet ve davranışları üzerinde eğitimin ve toplumsal katılımın etkilerinin de dahil edilmesine doğru genişlemektedir.
1.2.Etkin bir ÇYS kolay oluşmamaktadır. Etkin bir ÇYS, süregelen bir yönetim desteğine ihtiyaç göstermektedir. Atölye çalışanlarının katılımı, ÇYS’nin başarısı için elzemdir.
Etkin çevre yönetiminin anahtarı, bir organizasyonun çevresel çabalarının planlanmasında, kontrolünde, ölçümlenmesinde ve iyileştirilmesinde sistematik bir yaklaşımın kullanımıdır.
Diğer bir tanımda da:
2.Doğal yapı ve çevre özelliklerinin korunması için yapılan bir çalışmadır. Duyarlı ve uygun bir çevre yönetim sisteminin ne şekilde oluşturulması ve geliştirilmesi gerektiğini belirleyen, tüm işletmelere uygulanabilen uluslararası bir standarttır. İşletmelerin faaliyetleri nedeniyle çevreye verdiği zararları minimize eden, hammadde ve enerji tüketimini azaltarak finansal açıdan yarar sağlamalarına destek olanuluslar arası kabul gören bir standarttır.
ISO14000 Standartlar ve Kılavuzlar Ailesi
ISO14000 standartlar ailesi, tüm dünyadaki organizasyonların kendi özel durumlarında pratik olarak uygulanabilecek uluslararası kapsamda, olumlu çevresel uygulamalar üzerinde global görüş birliğini yansıtmaktadır. Tüm ISO14000 ailesi, kendi çevresel unsurlarını kontrol etmek ve kendi çevresel performanslarını iyileştirmek konusunda gerekli yönetim araçlarını sağlamaktadır. ISO14000 standartları, karşılıklı olarak destekleyici nitelikte olmakla birlikte, birbirlerinden bağımsız olarak kendi çevresel hedeflerine ulaşmada da kullanılabilirler.
ISO 14001’denetim ayrı olarak, ISO 14000 standartlar serisine dahi birçok başka çevre yönetim standartları da bulunmaktadır. Bu standartların tanımları, ISO’nun ISO 14000 Uluslararası Standartlar Ailesi (The ISO 14000 Family of International Standards) yayınında bulunabilir.
ISO 14001:2004 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ NASIL ÇIKMIŞTIR?
Çevre Yönetim Sisteminin Gelişimi
Uluslararası Çevre Standardına Olan Gereksinim
Çevre yönetimi ve/veya kontrolü aslında yeni bir konu değildir. Şirketler ve organizasyonlar, uzun yıllar boyunca, operasyonlarının bugün artık çevresel konular olarak nitelendirilen belirli yönlerinin izlenmesi ve kontrolü için birçok teknik prosedürleri kullanmışlardır. Örneğin, hem envanter/finans amaçlarıyla ve hem de atık inleri ve yasal gereksinimlere uygunsuzluk durumundaki cezalardan kaçınmak amacıyla, şirketin atık suları sistematik olarak gözlemlenmiştir. Çevre performansı açısından olumsuz bir imaja sahip bir kimya endüstrisi kendisini protesto gruplarının ve medyanın baskısı altında bulmaktadır.
Çevre, ilk kez 1980’li yılların ortalarında, organizasyonların bir çevre politikası oluşturmaları ve maliyetleri nedeniyle kaynak (para ve insan) ayırmaları durumunda, bunun olumlu etkilerini görmek istediklerinde dikkate alınmaya başlandı.
Ulusal ve uluslararası düzeylerde, hükümetler süratle, aynı zamanda çevresel açıdan aynı hassasiyeti göstermeyen uluslararası rakiplere kapıları kapatmak anlamına da gelen, bu konudaki standartları koyarak gerekli yasaları çıkarmışlardır ve çıkarmayı sürdürmektedirler.
Uluslararası çevre konuları kapsam, çeşitlilik ve karmaşıklık açısından da hızla büyümektedir. Bugün artık Dünya Ticaret Örgütü (WTO - World Trade Organization) olarak bilinen Genel Tarifeler ve Ticaret Anlaşması (GATT - The General Agreement of Tariffs and Trade), çevresel konuları uluslararası ticaret düzeyinde ele almak üzere, daha önceki çevre komitelerini yeniden oluşturmuştur. Çevresel sivil toplum örgütleri (STO’lar), etkileri toplumu olumsuz yönde etkileyebilecek kamu ve özel sektör projelerini gözden geçirme konusunda dikkatlerini yoğunlaştırmaktadırlar.
